In dit artikel neem ik jullie mee in een vraag die me vaak wordt gesteld maar die ik wegens tijdgebrek, of angst voor desinteresse, niet vaak uitgebreid beantwoord. Of het nu een ouder is op het schoolplein, een verkoper van verzekeringen, buurtbewoner of iemand anders die ik leer kennen. Stee vast komt de vraag “wat zijn groene daken?” wanneer ik verteld dat ik een groene daken en daktuin ontwerper ben. Laatst bedacht ik me dat dit eigenlijk helemaal geen vreemde vraag is, alleen voor mij als vakliefhebber (klinkt leuker als vakidioot toch?) voelt het vaak zo wel.

Dus in deze blog wil ik jullie mee nemen in het antwoord. Mensen die me kennen weten dat ik niet kort van stof ben toch zal ik het proberen bondig te houden.

Wat zijn groene daken

Zodra je bewust planten op het dak laat groeien is het een groendak. Dit klinkt misschien modern omdat het veel problemen oplost van NU maar eigenlijk is het al heel oud. Zo heb je van oudsher al plaggenhutten in de Scandinavische landen. Maar ook in de wildere gebieden in Canada is het een veel voorkoment principe. Die groene daken zijn vaak heel natuurlijk met een dikke laag grond, vaak turf. De belangrijkste reden om zo te bouwen is voorover ik kan achterhalen de isolatie. Zeker zo’n dik pak helpt de temperatuur uitwisseling met buiten te verminderen.  Dat soort groene daken zijn erg zwaar en bij ons is de bouw daar niet op berekend, we bouwen veel lichter om materiaal en ruimte te sparen. Rond 1995 begon het groene dak hier bekender te worden. Met name door de regelgeving in Duitsland. De ontwikkeling van groene daken bracht het sedumdak, een groendak met maar een dunne substraat laag en vetplanten. Dat is verder door ontwikkeld en tegenwoordig kan bijna alles op je dak.

Binnen de groene daken wordt een groendak verdeeld in twee categorieën op basis van gebruik en onderhoud. Én worden er vaak worden er kleuren genoemd. De twee basis principes zijn;

1. Extensieve groene daken
2. Intensieve groene daken

sedumdak in de herfst

Extensieve groene daken

De bekenste en eerste groene daken waren Extensieve groene daken. Omdat je niet veel het dak op wilt en omdat de meeste daken ook niet gebruikt worden moesten ze laag in het onderhoud zijn. Extensieve groene daken hebben daarom maar weinig onderhoud nodig, ca 1 tot max drie keer per jaar is de richtlijn hierin.

Intensieve groene daken

Intensieve groene daken zijn eigenlijk zoals grotere plantenperken of tuinen. Afhankelijk van de inrichting zijn die wel bedoeld voor gebruik en het onderhoud is gelijk met een tuin of het openbaar groen.

De kleuren van groene daken

Tijdens de green deal groene daken en the green deal groenedaken 2 zijn de verschillende kleuren bedacht. Elke kleur staat voor het gebruik van het dak.

Groene daken

Groene daken zijn daken met beplanting. Het doel is dus vooral het maken van een plek waar planten kunnen groeien. Sedumdaken zijn een bekend voorbeeld maar ook natuurdaken, wilde bloemen daken e.d. vallen hier onder. 

Blauwe daken

Zijn daken met veel wateropslag. Dit is vaak gecombineerd met bijvoorbeeld groene daken. het gaat dan om systemen die heel veel water opslaan zoals het polderdak of slim water vast houden zoals de Smart roofs van Optigrun.

Gele daken

Geel van de zon, je dak is een ideale plek om zonnepanelen te plaatsen. Wanneer je het dak gebruikt voor het opwekken van energie wordt het een geel dak genoemd. 

Rode daken

Gebruiksdaken worden aangegeven als rode daken. Denk hierbij aan dakterrassen, daktuinen, dakparken, terassen die we gebruiken voor horeca of evenementen. Dit type dak is natuurlijk degene die ik graag combineer met de techniek van groene daken en blauwe daken wanneer ik een daktuin ontwerp.  

Vaak wordt een groendak vernoemd naar het type plant. Een van de meest bekende is het sedumdak. Maar je hebt ook sedum-kruiden daken, sedum-gras-kruiden daken, wilde bloemen daken, heide daken, bijen en vlinder daken of een groendak speciaal voor vogels. Ik zal ze even kort uitleggen.

1. Sedumdaken

Dit is een groendak met meestal zo’ 8 tot 12 soorten sedum planten op het dak. Sedum planten zijn vetplanten, de Nederlandse naam is voor de meeste muurpeper. Deze vetplanten groeien van nature op uitdagende plekken zoals rotsen en in de duinen. Ook in Nederland komen er een paar soorten in het wild voor. Omdat ze zo goed tegen de mogelijke omstandigheden kunnen zijn ze ideaal voor op het dak. Ze hebben weinig grond nodig en daardoor zijn het de lichtste groene daken.

Het gewicht van deze daken zijn, in natte toestand, tussen de 45 en 90 kg/m2

2. Kruiden daken.

Dit zijn groene daken met sedum en wat wilde kruiden. Niet perse kruiden uit de keuken maar kruidachtige beplanting. Het wordt ook vaak onkruid genoemd als je het ergens niet wilt hebben. Voorbeelden zijn tijm, bieslook maar ook hoornbloem, Gewone reigersbek, kamille, duizendblad.

Deze beplantingen heeft vaak niet voldoende aan de 6 cm wortelruimte van een sedumdak en heeft minimaal 8 cm nodig. Het gewicht is daardoor ook wat hoger, zo rond de 85 tot 120 kg/m2

3. Een sedum-gras-kruidendak

Afgekort wordt het SGK groendak genoemd en dit is weer een aanvulling op die van hierboven. Door het toevoegen van (sier)grassen krijg je een natuurlijker uitstraling die ook door veel vogels en insecten wordt gebruikt. Deze vorm van groene daken bieden een mooie schuil en leefplaats voor veel dieren in de stad. Het heeft ook nog eens super weinig onderhoud nodig en biedt nog meer verkoeling & wateropslag. Win-win-win

Wel moet je dak het aankunnen want deze beplanting heeft minimaal 12 cm wortelruimte nodig. Het gewicht is dan ook 130 – 190 kg/m2.

4.  Wilde bloemendaken

Dit is een groendak dat eruit ziet als een bloemenweide. Vaak wordt er een wilde bloemen mengsel ingezaaid maar er zijn ook vegetatiematten te koop zodat je net als bij graszoden of sedummixmatten meteen na aanleg een begroeid beeld hebt. Omdat bloemenweides er ook in vele verschillende samenstellingen zijn is dat bij wilde bloemendaken ook het geval.
Wel moet je dak het aankunnen want deze beplanting heeft minimaal 12 cm wortelruimte nodig. Het gewicht is dan ook 160 kg/m2.  Meer weten over dit soort groene daken? Ik schrijf er binnenkort een nieuwe blog over die je uiteraard via hier kan vinden.

5. Heide daken

Die term ben je misschien al vaker tegen gekomen. Het dak is een verwijzing naar de heide landschappen die ons land kent. Dit vormt voor meerdere dieren een mooie aanvulling op het leefklimaat maar biedt vooral voordeel als je ook in de regio’s woont waar dit landschapstype voorkomt. Het wordt gemaakt met heidestruiken, aangevuld met twee sedumsoorten (wist je dat die van nature ook voorkomen in duin/ stuifzand gebieden?) en wat grassen. Als het kan vindt ik het altijd een mooie verwijzing hier ook een dwergden bij op het dak te planten.  Een heide landschap is van nature een landschap dat alleen blijft als er geen of weinig andere concurrentie is van grassen of bomen. Dat moet je ook op het dak goed in de gaten houden maar vraagt veel minder ingrijpen dan op de grond omdat de meeste concurrenten meer water en grond nodig hebben. Er is wel een wortelruimte nodig van 20 cm, het natte gewicht van dit groendak is dus 195 tot 300 kg/m² (afhankelijk van het gebruikte substraat).

6. Duindaken

Net als bij heide daken is het een groendak die zo goed als opgaat in zijn omgeving. De natuur wordt nagebootst op het dak. Bij duindaken is helmgras hier de basis van. Deze wortelen diep en verlangen zand grond. Gewoon substraat gaat dus niet werken en je hebt minimaal 30 cm zand nodig op een dikke drainagemat. Die drainagemat bootst de grondwaterstand na en moet ook echt wat meer bufferen dan bij een ander extensief groendak.

7. Grasdaken

Een gazon op je dak? Dat kan! Dit heet een grasdak en kan zowel echt een gazon zijn dat je kort maait (er zijn zelfs speciale robots voor schuine daken en hellingen). Andere mogelijkheden zijn bijvoorbeeld siergrassen of een weiland effect. Dit eerste en laatste heeft ca 16 cm substraat nodig waardoor het een nat gewicht heeft van 160 tot 245 kg/m². Bij een grasdak met siergrassen is het afhankelijk van de soorten siergras. Festuca (schapengras) kan bijvoorbeeld vaak al op je dak met 8 cm substraat maar een Pennisetum (lampenpoetsersgras) groeit het beste op 30 cm.  

8. Bijen en vlinder daken (Bees&Butterflies)

Eigenlijk is dit een wilde bloemendak maar dan met één speciale vegetatiemat die ontwikkeld is door Sempergreen én de Vlinderstiching. Deze vegetatiemat bestaat uit een planten mix met zowel waard als voedselplanten voor vlinders en Bijen. Wil je nu nóg meer doen voor deze insecten zorg dan voor een plekje voor vlinders om te rusten en te warmen. Bijvoorbeeld wat grind of een tegel. Bijen zijn dan weer gebaat bij wat los zand en een boomstam.  Beide kun je terug vinden in het biodiverspakket voor op het dak. Meer weten over vlinder op je dak? Lees dit artikel dan ook.

9. Gras-kruidendaken voor Vogels

Net als bij een Bees&butterflies dak is ook het dak voor de vogels ontwikkeld door sempergreen samen met de vogelbescherming met een belangrijke kennispartner. In dit geval heeft de vogelbescherming meegeholpen bij het samenstellen van de plantensoorten. Zo is er een evenwichtige samenstelling om meer leefruimte voor vogels te creëren. Die kun je eenvoudig nog uitbreiden met vogelnesten en een water/ badder plek (kan ook als een klein vijvertje op je dak).

Intensieve groene daken

Deze voegen vaak een extra functie toe. Meestal is dit gebruiken van de ruimte. Dat kan door er een tuin of park van te maken maar combinaties zijn ook mogelijk. Zo kun je waterbuffering, beplanting, gebruik en zelfs landbouw heel goed combineren. 

Plantenborders op het dak

Dit zijn eigenlijk alle andere type groene daken die weinig onderhoud vragen en niet gebruikt worden. Dit omdat je dit helemaal kan maken zoals jij het als eigenaar wilt en/of bij je dak past.  omdat die veelal speciaal ontworpen zijn met planten voor die gebruiker.

Dit gebeurt bijvoorbeeld wel eens winkels waarvan het dak de binnentuin/ gebied is van omwonende. Het is dan net wat mooier afgestemd op de locatie en bewoners waardoor het woongenot nóg meer is dan met bijvoorbeeld een sedumdak waar je minderafwisseling hebt in de hoogte en structuren.

 Daktuinen en Dakterrassen

Deze daktuin is echt een groene oase in het hartje van Nijmegen. Doordat de beplanting va het dakterras doorloopt naar een groendak wordt het hele dak een tuin.

Last but not least de daktuinen en dakterrassen. Eigenlijk is dit een en het zelfde want je dakterras kun je prima inrichten en gebruiken als tuin en niet alleen een terras. Een daktuin biedt veel mogelijkheden maar ook een echte meerwaarde voor jouw als bewoner. Het wordt ingericht als een echte tuin waardoor je meerwaarde geeft aan je huis. Nog belangrijker je geeft een enorme meerwaarde aan je gebruiksgenot en woongenot. Jouw plekje op jouw huis!